Բիգ Բենը, որը պաշտոնապես կոչվել է Ելիզավետի աշտարակ, ամենահայտնի վայրերից է Լոնդոնում։ Աշտարակն ունի 4 կողմերից ցուցադրվող ժամացույց, յուրաքանչյուր կողմում մեկական ժամացույց եւ ներսից կախված 5 զանգ։ Շատ մարդիկ զարմանում են, երբ իմանում են, որ Բիգ Բենը իսկապես առընչվում է աշտարակի ներսում գտնվող ամենամեծ զանգի, այլ ոչ թե աշտարակի կամ ժամացույցի հետ։
Բիգ Բենի պատմությունը սկսվել է 1834 թ. ին, երբ հրդեհի պատճառով ավերվեց Ուեսթմինսթերյան հին պալատը։ Խորհրդարանի նոր շենք կառուցվեց, դրա հետ մեկտեղ կառուցվեց ժամացույցով աշտարակը։ Նոր շինության կառուցումը սկսվեց 1840, սակայն ժամացույցը տասնամյակներ շարունակ ավարտին չէր հասնում։ Դրա պատճառներից մեկն այն էր, որ արքունական աստղագետը պահանջում էր, որ ժամացույցն անգամ մեկ վայրկյան հաշվարկով ճշգրիտ լինի, որը այդ ժամանակ թվում էր անհնարին։ Ժամացուցի նախագծումն ավարտվեց 1851 թ. ին, իսկ ժամացույն ավարտին հասցվեց 1854 թ. ին, սակայն աշտարակը պատրաստ չէր նախքան 1859 թ. ը։
Ամենամեծ զանգը պաշտոնապես հայտնի է որպես Մեծ զանգ, սակայն շատ մարդիկ այն անվանում են Բիգ Բեն։ Ոչ ոք հստակ չգիտի , թե որտեղից է այն ստացել իր անունը. հնարավոր է, որ այն կոչված լինի սըր Բենյամին Հոլի պատվին, ով այդ ժամամակ ծրագրի հանձնակատարն էր, կամ էլ Բեն Քաունթի պատվին, ով հայտնի բռնցքամարտիկ էր։
Ինքնատիպ Մեծ զանգը ցուցադրվեց 1856 թ. ին։ Այն կշռում էր 16 տոննա եւ այնքան մեծ էր, որ այն փոխադրվում էր 16 ձիերի կողմից քաշվող սայլով։ Երբ այն աշտարակի մեջ տեղադրման ընթացքի մեջ էր, զանգը փորձարկվեց։ Այն մուրճը, որով հարվածում էին դրան, ճաքեցրեց զանգը, որը հնարավոր չէր վերանորոգել։ Այսպիսով հարկավոր էր նոր զանգ ձուլել։ Նոր զանգը ստեղծվեց 1858 թ. ին եւ կշռում էր ընդամենը 13. 5 տոննա։
Այն ունի յոթ ու կես ոտնաչափ կամ 2,3 մետր բարձրություն և 9 ֆուտ կամ 2,75 մետր տրամագիծ: Երբ աշտարակը պատրաստ էր, Բիգ Բենը պետք է տեղափոխվեր 200 ֆուտ կամ 61 մետր բարձրության վրա գտնվող զանգակատուն, որը տևեց ավելի քան մեկ օր:
Բիգ Բենն առաջին անգամ ղողանջեց 1859 թվականին, ավելի քան 150 տարի առաջ: Ցավոք, զանգին հարվածելու համար օգտագործվող մուրճը չափազանց ծանր էր, ինչի պատճառով այն ճաքեց ընդամենը մի քանի ամսվա տեղադրումից հետո: Բիգ Բենը շահագործումից դուրս էր մնացել երեք տարի: Ճեղքի շուրջ գտնվող զանգից մետաղյա քառակուսին հանվեց, և զանգը թեթևակի շրջվեց, որպեսզի մուրճը հարվածի ամուր մետաղին։
Զանգի վնասվածքը մնում է մինչ օրս, բայց Բիգ Բենը հիանալի է խփում ժամը: Բացի Բիգ Բենից զանգակատանը կախված են չորս փոքր զանգեր: Այս չորս փոքր զանգերը կոչվում են քառորդ զանգեր: Նրանք նվագում են մեղեդու մի մասը՝ յուրաքանչյուր տասնհինգ րոպեն մեկ, իսկ ամբողջ մեղեդին՝ ժամը մեկ: Էլիզաբեթ Թաուերը 315 ֆուտ կամ 96 մետր բարձրություն ունի, պատրաստված է աղյուսից և չուգունից՝ հաստ բետոնե հիմքով: Ժամացույցի չորս կողմերը գետնից 180 ֆուտ կամ գրեթե 55 մետր բարձրության վրա են, իսկ լայնությունը՝ 23 ֆուտ կամ 7 մետր է: Ժամացույցի յուրաքանչյուր երեսի երկաթե շրջանակն ապահովում է 312 կտոր ապակի: Գիշերը ժամացույցի յուրաքանչյուր հսկա երեսը լուսավորվում է 28 լամպերով, սակայն ժամացույցը սկզբում լուսավորվում էր գազի լույսով: Ամեն գիշեր ինչ-որ մեկը պետք է լուսավորեր յուրաքանչյուր լամպը և համոզվեր, որ դրանք վառված մնացել են մինչև առավոտ:
Բիգ Բենը հայտնի է որպես հուսալի ժամացույց: Ժամացույցի արագությունը որոշող ճոճանակը ճոճվում է երկու վայրկյանը մեկ: Այն արագացնելու կամ դանդաղեցնելու համար ավելացվում կամ հանվում են կոպեկներ: Ավելացնելով կամ հեռացնելով ճոճանակից կոպեկը փոխում է իր արագությունը օրական 4 վայրկյանով:
Դուք կարող եք զարմանալ, երբ իմանաք, որ այս հսկա ժամացույցը չի սնվում էլեկտրականությամբ, փոխարենը շաբաթը երեք անգամ պտտվում է: Ժամանակին ժամացույցը պտտվում էր ձեռքով, բայց հիմա դրա մեծ մասը փաթաթված է մեքենաներով: Ավելի քան 150 տարի աշտարակը հայտնի էր պարզապես որպես ժամացույցի աշտարակ կամ երբեմն «Սբ. Ստեֆանիի աշտարակը: Այն չի վերանվանվել Էլիզաբեթ Թաուեր մինչև 2012 թվականը, երբ Եղիսաբեթ II թագուհին նշում էր իր ադամանդե հոբելյան՝ 60 ամյակը։
Չնայած Բիգ Բենը հայտնի զբոսաշրջային վայր է, դուք չեք կարող ներս մտնել, քանի դեռ Միացյալ Թագավորության բնակիչ չեք և չեք հովանավորվում խորհրդարանի անդամի կողմից: Այցելուները, ովքեր ցանկանում են տեսնել գագաթը, պետք է բարձրանան ավելի քան 300 աստիճան՝ դրան հասնելու համար, քանի որ ներկայումս աշտարակի ներսում վերելակ չկա:Այնուամենայնիվ, նախատեսվում է, որ Բիգ Բենը լուրջ փոփոխությունների կենթարկվի սկսած 2017 թվ-ից , և այդ փոփոխությունների ու վերանորոգումների թվում նախատեսվում է վերելակի տեղադրումը:
Հուսով եմ` այսօր ձեզ դուր եկավ Բիգ Բենի մասին սովորելը: Ցտեսություն, մինչև նոր հանդիպում:
Vocabulary
officially- պաշտոնապես
tower- աշտարակ
landmarks- տեսարժան վայր
side- կողմ
hanging- կախված
inside- ներսում
surprised- զարմացած
refer- վերաբերվել
itself- ինքն իրեն
accurate- ճշգրիտ
until- մինչև
sure- վստահ
might- կարողանալ
weigh- կշռել
pull- քաշել
cause- առաջացնել
crack- ճաք
repair- վերանորոգել
recast- վերաձևակերպել
famous-հայտնի
popular-հանրաճանաչ
bell-զանգ
begin-began-սկսվել
destroy- քանդել, ավիրել
building-շենք,կառույց
construct-կառուցել
for decades-տասնամյակներով
reason-պատճառ
demand-պահանջել
was considered-համարվում էր
impossible-անհնար
trolley-սայլակ
was tested- փորձարկվեց
hammer-մուրճ
diameter- տրամագիծ
belfry- զանգակատուն
ւnfortunately-դժբախտաբար
heavy-ծանր
solid metal-պինդ մետաղ
damage-վնասվածք
is illuminated- լուսավորված է
light bulbs-էլեկտրական լամպ
pendulum-ճոճանակ
wound up-լարել
resident-քաղաքացի
elevator-վերելակ
renovation- վերանորոգում